سپتیک تانک

سپتیک تانک چیست

سپتیک تانک از جمله تجهیزاتی است که در تصفیه فاضلاب انسانی یا همان فاضلاب بهداشتی کاربرد بسیاری دارد. این جز از سیستم های تصفیه فاضلاب بسیار ساده و البته بسیار پرکاربرد است. سپتیک تانک اغلب از یک یا چند محفظه ضد آب از جنس بتن، فایبرگلاس، PVC یا پلاستیک با حجم بین 4000 تا 7500 لیتر ساخته شده که در شرایط خاص برای حجم های بالاتر تا 1000 متر مکعب به صورت پکیج های تجمعی از تانک های کوچک تر ساخته می شود و فاضلاب بهداشتی (انسانی) جهت تصفیه اولیه در آن جریان می یابد. سپتیک تانک یک تجهیز در محل است که آلودگی های مواد آلی و جامدات توسط فرایندهای ته نشینی و بی هوازی درون آن کاهش می یابند  اما تصفیه کامل و کلی در این فرایند محقق نمی شود. به همین دلیل این فرایند بیشتر در محل هایی که به جریان فاضلاب اصلی متصل نیستند مانند نواحی روستایی به کار می رود. مایع خروجی از سپتیک تانک در محل تخلیه سپتیک خارج می شود که در این مکان دوباره تصفیه صورت می گیرد ولی این مورد ممکن است باعث آلایندگی آب های سطحی شود.
واژه “سپتیک” به معنای محیط باکتریایی بی هوازی است که درون تانک تشکیل شده و آلایندگی های درون فاضلاب را نابود کرده یا به مواد معدنی تبدیل می کند. جهت دستیابی به خروجی با کیفیت بالاتر می توان از ترکیب سپتیک تانک ها با سیستم های هوازی یا بیوفیلترها استفاده کرد. شرکت توسعه فناوری شمیم شریف این مهم را در پکیج‌های تصفیه فاضلاب بهداشتی جهت دستیابی به راندمان تصفیه بیشتر انجام داده است. 25 درصد از کل خانه های آمریکا و 33 درصد از خانه های نوساخت آمریکا از سپتیک تانک استفاده می کنند.

به طورکلی سپتیک تانک ها دارای کاربردهای زیر در صنعت تصفیه فاضلاب هستند:
1. تصفیه اولیه واحد های مسکونی ، واحدهای تجاری مانند هتل ها و رستوران ها و یا برخی واحدهای صنعتی که به نام پیش تصفیه نیز شناخته می شود.
2. از بین بردن ذرات جامد نامحلول و یا چربی در برخی پروژه هایی که میزان فاضلاب تولیدی کم بوده و نیاز به تصفیه کم هزینه و ساده درمحل دارند و فضای کاری مورد نیاز برای سیستم های پیشرفته نداشته و پکیج های سپتیک دفنی مورد نیازشان است. مثلا پکیج تصفیه فاضلاب کشتارگاه های کوچک.
3. پیش تصفیه به عنوان سیستم ته نشینی و متعادل سازی اولیه در برخی پروژه های تصفیه فاضلاب که امکان حفر استخر های ته نشینی به دلیل شرایط محیطی وجود ندارد.

نحوه عملکرد سپتیک تانک

در سپتیک تانک ها فاضلاب از طریف یک لوله T شکل (جهت جریان یافتن فاضلاب بدون آشغال) به محفظه اول تانک وارد می شود و به زمان کافی درون تانک باقی می ماند تا جامدات ته نشین شده و کف روی فاضلاب (Scum) به وجود بیاید. جامدات ته نشین شده به صورت بی هوازی هضم شده و در نتیجه حجم جامدات کاهش می یابد. محتوای مایع از طریق یک دیواره جداکننده به محفظه دوم انتقال یافته و دوباره ته نشینی اتفاق می افتد. در نهایت خروجی از سپتیک تانک به مکانی به نام “محل تخلیه سپتیک” منتقل می شود. سرعت تجمع لجن سریعتر از سرعت تجزیه آن است در نتیجه لجن موجود در سپتیک تانک مرتباً باید تخلیه شود. اگر شما یک سیستم سپتیک برای فاضلاب منزل خود دارید مهم است که به درستی از آن نگهداری شود. بازه زمانی موردنیاز برای پمپ کردن جامدات به خارج از سپتیک تانک به سه عامل زیر بستگی دارد:
1. تعداد افراد خانواده
2. مقدار فاضلاب تولیدی
3. حجم جامدات موجود در فاضلاب
اجزای اصلی سپتیک تانک در زیر آمده است که این اجزا در شکل نیز قابل مشاهده هستند.
1. ورودی : لوله T شکل این قسمت نقش بافل را دارد و از طرفی از اغتشاش و جریان یافتن فاضلاب موجود در مخزن ته نشینی جلوگیری می کند تا فاضلاب در جریان آرام قرار داشته باشد و عملیات ته نشینی به بهترین شکل صورت پذیرد.
2. مخزن ته نشینی : در این مخزن جامدات معلقی که نیاز به زمان زیاد برای ته نشینی دارند ؛ به آن ها زمان کافی برای ته نشینی داده می شود و از طرفی زمان کافی برای هضم بی هوازی آلودگی ها داده می‌شود.
3. مخزن پساب زلال شده : این مخزن که از مخزن اولیه به وسیله یک بافل جدا شده است نقش نگه داری ثانویه فاضلاب زلال شده و عاری از مواد جامد نامحلول را دارد.
4. خروجی های بیوگاز : گازی های تولیدی از فرایند بی هوازی داخل سپتیک تانک از این منافذ به بیرون دفع می شوند. بخش عمده ایی از این گاز ها ، گاز متان است که در صورت جمع آوری و جدا سازی قابل اشتعال و استفاده است.
5. خروجی نهایی تصفیه شده : خروجی نهایی نیز به وسیله یک لوله T شکل از مرکز مخزن دوم دریافت می شود تا از آلودگی های احتمالی سطحی آب زلال شده در امان باشد.

ملزومات نصب و نگه داری

“محل تخلیه سپتیک” عموماً نیاز به نگهداری ندارد و صرفاً موارد زیر باید رعایت شوند:
1. با وسایل نقلیه روی محل تخلیه رفت و آمد نشود.
2. از کاشتن درخت در اطراف سپتیک تانک جلوگیری شود، تانک می تواند مانعی برای رشد ریشه درخت باشد. حداقل فاصله قابل قبول برای کاشتن درخت 30 متر است.
3. روی محل با بتن یا آسفالت پوشانده نشود. چمن بهترین پوشش است زیرا علاوه بر جلوگیری از فرسودگی و خوردگی آب اضافی را هم حذف می کند.
4. از ورود روان آب ها و آب های خروجی از سقف، پاسیو یا مکان های دیگر به محل تخلیه سپتیک جلوگیری شود.

5. در صورتی که مواد شیمیایی قوی بیش از حد معول استفاده شود، میکروارگانیسم های موجود در تانک کشته می شوند و راندمان حذف پایین می آید.

6.از انداختن هر چیزی که ممکن است باعث گرفتگی مسیر عبور فاضلاب (از جمله ته سیگار) شود جلوگیری شود. از ریختن مواد چرب مثل گریس خدداری شود، این مواد ممکن است خروجی های تخلیه مایع به خاک را مسدود کنند.
بوی نامطبوع همیشه اولین نشانه یک سیستم سپتیک معیوب نیست. اگر یکی از موارد زیر را مشاهده کردید با یک متخصص تماس بگیرید:
• فاضلاب به محل تخلیه خانگی برمی گردد.
• چمن سبز روشن یا چمن اسفنجی در ناحیه تخلیه، حتی در زمانی که هوا خشک است.
• تجمع آب یا خاک گل آلود در اطراف سیستم سپتیک یا زیرزمین خانه
• بوی بد بسیار زیاد در اطراف سپتیک تانک یا محل تخلیه سپتیک.

در سپتیک تانک های تعبیه شده در سراسر دنیا، عمر آن از 20 تا 40 سال متغیر است. تا زمانی که نگهداری مناسب از سپتیک تانک به عمل آید، این دستگاه قابل استفاده است.

سیستم های سپتیک خانگی حداقل هر سه سال یک بار باید مورد بررسی قرار گیرند. سیستم های سپتیک خانگی هر سه تا پنج سال تخلیه می­شوند. سیستم های جایگزین برای تصفیه فاضلاب نیاز به بررسی مداوم تر و بیشتر دارند (معمولا یک بار در سال). بررسی سپتیک تانک شامل بررسی عدم وجود نشتی، ارتفاع و کیفیت لایه کف و لایه لجن است.

افزودنی ها

تبلیغات زیادی جهت استفاده از مواد افزودنی به سپتیک تانک ها انجام شده است. تبلیغات در راستای به تعویق  انداختن عملیات تخلیه سپتیک تانک با تزریق مداوم مواد افزودنی به تانک است. گزارش شده است که این مواد افزودنی تقریبا تاثیر قابل توجهی ندارند و صرفا جهت کسب درآمد با بازار عرضه شده اند.

افزودنی های سپتیک تانک به دو دسته شیمیایی و بیولوژیکی تقسیم می شوند. افزودنی های شیمایی شامل مواد فعال از جمله سولفوریک اسید هستند که دارای خورنده اند و میتواند به تجهیزات آسیب رساند. از طرف دیگر، این مواد منجر به تخریب محیط زیست می شوند. افزودنی های بیولوژیک متشکل از باکتری و آنزیم ها و مخمرها هستند. این دسته اثر مخرب ندارند و مصرف آنها تاثیر چشمگیری بر راندمان سپتیک تانک ندارد.

جنس بدنه

سپتیک تانک اغلب از یک یا چند محفظه ضد آب از جنس بتن، فایبرگلاس،  PVC یا پلاستیک باشد.

پلی اتیلن سنگین(HDPE)

مزایا:

• سپتیک تانک های پلاستیکی ارزان تر هستند.
• در برابر ضربه مقاوم ترند.
• زنگ نمیزند.
• وزن کمتری دارد، لذا حمل و نقل آن آسان تر است.
• در برابر خوردگی مقاوم هستند.

معایب:

• معمولا خروجی کمتری دارند
• اگر به درستی تعبیه نشده باشد می تواند شناور شود و به سطح زمین آید.
• سپتیک تانک های پلاستیکی در هرمکانی مجوز تعبیه ندارند.

بتن

مزایا:

• سطح پساب بالاتری دارد.
• به علت وزن زیاد امکان شناور شدن ندارد.
• عمر مفید بالایی دارند.

معایب:

• گران هستند.
• در شرایط سخت امکان ترک خوردگی هست
• به علت وزن بالا، نصب آن دشوار است.
• امکان نشتی وجود دارد.