تصفیه آب استخر با ازن یکی از پیشرفته‌ترین و کارآمدترین روش‌های ضدعفونی در دنیای امروز محسوب میشود که با بهره‌گیری از قدرت اکسیدکنندگی بالای گاز ازن، توانایی حذف طیف گسترده‌ای از میکروارگانیسم‌ها، ویروس‌ها و آلاینده‌های آلی را دارد. برخلاف روش‌های سنتی مانند کلرزنی، این تکنولوژی هیچ‌گونه ترکیب جانبی مضر از خود باقی نمی‌گذارد و در عین حال باعث بهبود شفافیت و کیفیت فیزیکی آب استخر نیز میشود. به همین دلیل، بسیاری از مراکز تفریحی، اقامتی و درمانی در سراسر جهان، از ازن ژنراتورهای صنعتی برای ارتقای کیفیت آب و افزایش رضایت مشتریان خود استفاده میکنند.
در روش ازن‌زنی، بوی نامطبوع ناشی از کلر و مشکلاتی نظیر سوزش چشم و خشکی پوست حذف می شود و محیطی سالم‌تر و دلپذیرتر برای شناگران فراهم میشود. رشد روزافزون استفاده از این روش در استخرهای عمومی، خصوصی و هتلها، گویای اهمیت آن در تأمین استانداردهای بهداشتی بالاتر است. با توجه به دستاوردهای مثبت استفاده از ازن در ضدعفونی آب استخر، این روش به‌سرعت در حال جایگزینی با سیستم‌های گندزدایی متداول است و آینده‌ای پایدار و ایمن را برای مدیریت آب استخرها نوید میدهد.
ضدعفونی آب استخر با استفاده از ازن
به دلیل مزایای فراوان استفاده از گاز ازن، امروزه تعداد بیشماری از استخرهای خصوصی، عمومی، هتلها و پارکهای آبی از تکنولوژی ازن استفاده میکنند که به علت توانايي بسيار بالاي اين روش در ضدعفونی آب و هوا، استفاده از آن روز به روز در حال گسترش است.
اولین بار از ازن برای تصفیه آب استخر و ضدعفونی آن در استخرهای شنا در فرانسه استفاده شد. ضدعفونی آب با کلر سبب متصاعد شدن بوی بد و نامطبوعی میشود که مراحعین استخر را به شدت آزاد میدهد. همچنین وجود کلر در آب سبب سوزش چشم و خشکی پوست میگردد. با پیشرفت تکنولوژی تولید ازن، کاربرد آن از لحاظ کیفیت و قیمت در بسیاری از موارد از کلر و مواد مشابه مقرون به صرفه تر شده و در حال حاضر ازن به عنوان جانشین کلر به طور گسترده به کار میرود. به نحوی که گاز ازن مطمئنترین و موثرترین سیستم گندزدایی در جهان محسوب میشود.
ازن در مقایسه با سایر ضدعفونی کننده ها
ازن بر خلاف ضدعفونی کننده های معمولی مثل کلر و فرمالین هیچ گونه مواد سمی یا مضری بر جای نمی‌گذارد. این پدیده به دلیل نیمه عمر بسیار کوتاه ازن (بین 17 تا 30 دقیقه) بوده که پس از مدت کوتاهی شکسته شده و تبدیل به مولکول پایدار اکسیژن می شود. به دلیل پایدار نبودن این گاز برای استفاده از آن، باید آن را در محل تولید کرد. ازن به عنوان یک اکسنده بسیار قوی قابلیت های بسیاری در مصارف صنعتی و خانگی دارد. این در حالی است که اثرات زیست محیطی زیان باری در پی نخواهد داشت.
ازن بر خلاف کلر ترکیبات فرعی مضر و سرطانزا مانند هالومتان‌ها تولید نمیکند. در کلیه واکنشهای ازناسیون، پس از ترکیب ازن با آلودگیهای موجود، مقدار متنابهی گاز اکسیژن تولید میگردد. در نتیجه اکسیژن محلول در آب افزایش یافته و کیفیت آب استخر بهبود مییابد. از دیگر مزایای استفاده از ازن حذف خطرات و هزینه های ناشی از تهیه، نگهداری، حمل و نقل، خوردگی و زنگزدن لولهها و تجهیزات توسط کلر است.
ضدعفونی آب استخر با ازن به جای کلر سبب میشود بینی شناگر نسوزد، پوست و چشم تحریک نشود، سبب خشکی پوست و تولید پوسته اتفاق نیفتد، آب طعم نامطلوب مواد شیمیایی نداشته باشد و نیز تغییری در pH به وجود نیاید.
از بین بردن آلودگیها توسط ازن
بیشتر آلودگی استخرها توسط مراجعین ایجاد میشود. آلودگی موجود در استخرها بسیار دینامیک بوده و به تعداد و تراکم مراجعین بستگی دارد. آلودگی آب استخر به سه دسته میکروارگانیزمها، جامدات نامحلول و مواد محلول تقسیم میشود. هر انسانی تعداد بیشماری میکروارگانیزم مانند باکتری، قارچ و ویروس حمل میکند که برخی از آنها ممکن است بیماریزا باشد و با ورود به آب موجبات بیماری سایرین را فراهم آورد. جامدات نامحلول ذرات شناور قابل رویت مانند مو، پوست بدن، تکه نخ و … می باشد. بخش عمده مواد محلول نیز عرق و اوره است. ترکیبات تشکیل دهنده این مواد در واکنش ناقص با کلر، کلراین تولید کرده که سبب پخش بوی نامطبوع کلر در فضا و سوزش چشم و اندامهای تنفسی میشود.
ضدعفونی آب استخر با ازن سبب شفافیت بیشتر آب شده و پوست و چشم را نمی سوزاند.
فرآیند ازناسیون
گاز ازن در طول فرآیند ازناسیون، روغنها، چربیها و سایر ناخالصیهای آب استخرهای شنا را به عناصر سادهتر تبدیل میکند. همچنین آهن و سایر فلزات سنگین را اکسید کرده، سولفیدها و نیتراتها را به انواع مواد غیرمحلول تبدیل میکند که به وسیله فیلتراسیون حذف میشوند.
ازن زنی در استخر
تصفیه آب استخر با ازن در مرحله دوم فرآیند تصفیه انجام میشود؛ مرحله‌ای که شامل فیلتراسیون، اکسیداسیون، گندزدایی و در نهایت نوسازی یا Refreshment آب است. در ابتدا صافی‌ها ذرات درشت نامحلول را از آب جدا میکنند و فیلترهای شنی ذرات ریزتر را حذف می‌نمایند. گاهی برای بهبود کارایی این مرحله، مواد شیمیایی لخته‌ساز به آب اضافه میشود تا ذرات معلق بهتر ته‌نشین شوند.
در ادامه، مواد اکسیدکننده با اکسید کردن آلاینده‌های محلول، نقش ضدعفونی‌کننده نیز ایفا میکنند و به حذف میکروارگانیسم‌ها کمک می‌نمایند. ازن با قدرت بالای اکسیدکنندگی و گندزدایی، عملکردی بسیار مؤثر دارد. این ماده نه‌تنها از کلر مؤثرتر است، بلکه با سرعتی حدود ۳۱۰۰ برابر بیشتر، به دیواره سلولی باکتری‌ها نفوذ میکند. همین ویژگی باعث میشود ازن گزینه‌ای ایده‌آل برای تصفیه آب استخر باشد.
استفاده از ازون ساز استخر موجب افزایش نرخ تجزیه بیولوژیکی میشود و مولکول‌های بزرگ آلی را به مولکول‌های کوچک‌تر تبدیل میکند. از آن‌جایی که مواد آلی موجود در آب نقش تغذیه‌ای برای میکروارگانیسم‌ها دارند و باعث رشد و تکثیر آنها میشوند، حذف این ترکیبات اهمیت زیادی دارد.
ازن باعث شکسته شدن ساختار مواد آلی و از بین بردن میکروارگانیسم‌ها، به‌طور مؤثری آلودگی آب را کاهش میدهد. این فرآیند همچنین باعث افزایش غلظت اکسیژن محلول در آب شده و شرایط بهداشتی بهتری برای شناگران فراهم می‌سازد. برای تولید ازن از دستگاه ازن ژنراتور یا ازن زن استفاده می شود.
تصفيه آب استخرها با استفاده از ازن
- مورد تأييد مراکز مختلف جهاني ازجمله FDA، WHO
- تایید توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا (CDC)
- کاهش قابل ملاحظه مصرف آب به دلیل عدم نیاز به تعویض آب استخر
- عدم ایجاد سوزش چشم، خشکی پوست، کمرنگ شدن مو، حساسیتهای تنفسی برای مراجعین
- جلوگیری از تشکیل رسوبات بر روی کاشیها
- باعث حذف میکروارگانیزم ها می شود.
- عدم تولید محصول ثانویه و ناسازگار با محیطزیست
- تولید در محل و عدم نیاز به حمل و نقل و نگهداری
- عدم نیاز به اپراتور متخصص
- بر جای نگذاشتن بو و طعم نامطلوب در آب
- هزینه نگهداری بسیار پایین
- افزایش شفافیت و زلالی آب
مزایای اصلی در استفاده از ازن ژنراتور برای ضدعفونی آب استخر
-
ضدعفونی مؤثر بدون مواد مضر
برخلاف کلر، ازن نه‌تنها ترکیبات سرطان‌زای جانبی مثل کلرامین و هالومتان تولید نمیکند، بلکه اکسیژن آزاد تولید می‌نماید که شفافیت آب را به‌طور طبیعی افزایش میدهد و احتمال سوزش چشم و خشکی پوست را کاهش میدهد. -
حذف بیوفیلم و آلاینده‌های ارگانیک
ازن می‌تواند بیوفیلم‌های سطحی (لایه‌های باکتریایی) را موشکافانه حل کرده و علاوه بر گندزدایی، عملکرد فیلتراسیون را هم تقویت کند. این موضوع منجر به کاهش نیاز به لخته‌سازی شیمیایی و پاک‌سازی مکرر فیلترها است. -
سریع‌ترین واکنش میکروب‌کشی
ازن در مقایسه با کلر تا حدود ۳۰۰۰ برابر سریع‌تر می‌تواند به دیواره سلولی باکتری‌ها یا ویروس‌ها نفوذ کند. حتی در برابر میکروارگانیسم‌های مقاومی مانند Cryptosporidium عملکرد مؤثری دارد. -
پشتیبانی از فرایند تصفیه پیشرفته (AOP)
استفاده از ازن در ترکیب با فناوری‌هایی مانند UV یا پراکسید هیدروژن، بخشی از فرآیندهای Advanced Oxidation Process (AOP) محسوب میشود. این رویکرد مواد آلی مقاوم را تا حد بسیار پایین (ppt) کاهش میدهد و سیستم تصفیه را به سطحی صنعتی نزدیک میکند.
نکات ایمنی و ترکیب با کلر
با توجه به اینکه ازن در آب باقی نمی‌ماند، بسیاری از استاندارد‌ها توصیه میکنند که سیستم ازن‌ژنراتور به‌عنوان گندزدایی اولیه و کلر یا UV به‌عنوان ضدعفونی ثانویه به‌کار گرفته شوند. این ترکیب ضمن حفظ سطح پایدار ضدعفونی، خطر تولید ترکیبات جانبی کلر را کاهش میدهد.
چگونه یک سیستم مناسب انتخاب کنیم؟
-
در پروژه‌هایی مانند هتلها یا پارکهای آبی، از ازن‌ژنراتور صنعتی استفاده کنید که ظرفیت بالاتری دارد و شامل سیستم‌های خنک‌کن، ایمنی، و سازگاری با استانداردهایی مانند NSF/ANSI هستند.
-
در استخرهای مسکونی یا کوچک، مدل‌های خانگی یا mid-range کافی است، مشروط به رعایت طراحی دقیق مسیر تزریق (مانند Venturi Injector) برای حل مؤثر ازن در آب