کاربرد ازن در میوه و سبزیجات یک روش نوین و مؤثر برای ضدعفونی، حذف آلودگی‌های میکروبی و افزایش ماندگاری محصولات تازه به شمار می‌رود. صنایع غذایی و حتی مصرف‌کنندگان خانگی به‌طور گسترده از این فناوری استفاده می‌کنند. در این فرآیند، دستگاه ازن ژنراتور یا ازن‌ساز، اکسیژن را به ازن (O₃) تبدیل کرده و آب حاوی ازن را برای شستشوی محصولات فراهم می‌کند. این آب ازن‌دار بدون باقی‌گذاشتن مواد شیمیایی، باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها را از بین می‌برد. سیستم ازن‌زنی علاوه بر حفظ طراوت و رنگ طبیعی میوه و سبزی، یک راهکار سریع، ایمن و سازگار با محیط‌زیست محسوب می‌شود.
محصولات خام سالم معمولاً حاوی میلیون‌ها میکروارگانیسم در هر گرم هستند. تعداد این میکروارگانیسم‌ها به میزان ضایعات باقی‌مانده و کیفیت شستشو بستگی دارد. به‌عنوان مثال، سطح برگ‌های باز کاهو می‌تواند تا دو میلیون باکتری در هر گرم داشته باشد، در حالی که سطح گوجه‌فرنگی تنها حدود سه هزار باکتری در هر سانتیمتر مربع دارد. تولید و بسته‌بندی صنعتی، شرایط انتقال آلودگی را تسهیل می‌کند. بنابراین، ضدعفونی مناسب این محصولات برای ارائه غذایی پاک و ایمن ضروری است.
نحوه عملکرد ازن
نحوه به‌کارگیری ازن در شستشوی میوه و سبزیجات به این صورت است که دستگاه ازن ژنراتور با ترکیب ازن با آب شستشو، محلولی ضدعفونی‌کننده تولید می‌کند. این آب ازن‌دار، بدون باقی‌گذاشتن مواد شیمیایی، آلودگی‌های میکروبی را حذف کرده و ماندگاری محصولات را افزایش می‌دهد. ازن ژنراتورها در دو مدل خانگی و صنعتی عرضه می‌شوند و بسته به نیاز، کاربردهای متنوعی دارند. بدین ترتیب می توان هم در تصفیه پساب صنایع غذایی و هم مصارف خانگی از آن استفاده کرد. قیمت دستگاه ازن ژنراتور و هزینه اولیه تهیه آن نسبت به برخی از شیوه های متداول ممکن است گران تر باشد اما در بلندمدت، هزینه های آن جبران شده و به صرفه تر خواهد بود. بدیهی است که کاربرد ازن در میوه و سبزیجات به عنوان یک روش مدرن روزانه طرفداران بیشتری دارد.
مزایای استفاده از ازن در میوه و سبزیجات
- ضدعفونی قوی و موثر: حذف میکروارگانیسم‌های مضر بدون نیاز به مواد شیمیایی.
- افزایش ماندگاری محصول: کاهش فساد و ضایعات به واسطه کاهش رشد قارچ و کپک.
- حفظ طعم، رنگ و بافت طبیعی: بدون ایجاد تغییر در ظاهر یا طعم محصول.
- حذف آلودگی‌های شیمیایی: حذف بقایای سموم دفع آفات.
- صرفه‌جویی در هزینه‌های بلندمدت: علی‌رغم هزینه اولیه بالاتر دستگاه، کاهش چشمگیر هزینه‌های ضدعفونی و ضایعات.
- سازگار با محیط زیست: عدم تولید پسماند مضر برای طبیعت.
چرا باید از ازن در شستشوی میوه و سبزیجات استفاده کنیم؟
ازن (O₃) در شستشوی میوه‌ها و سبزیجات عملکردی سریع و مؤثر دارد. این گاز، قارچ‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها را بدون استفاده از مواد شیمیایی از بین می‌برد. بر خلاف کلر، ازن پس از پایان فرآیند ضدعفونی، به اکسیژن تجزیه می‌شود و هیچ‌گونه باقی‌مانده‌ی خطرناکی روی محصولات نمی‌گذارد. این مزیت، سلامت مصرف‌کننده را تضمین می‌کند و در عین حال باعث حفظ طعم، رنگ و بافت طبیعی محصولات می‌شود. همچنین، ازن با از بین بردن بقایای سموم و کاهش آلودگی‌های شیمیایی، ایمنی مصرف را افزایش می‌دهد. از آنجا که تولید ازن در لحظه و بدون نیاز به حمل و ذخیره مواد انجام می‌شود، استفاده از آن گزینه‌ای ایمن و دوستدار محیط‌زیست است.
اعتبار سنجی کاربرد ازن در میوه و سبزیجات
روش های مختلف ازن زنی در میوه و سبزیجات وجود دارد که جهت بررسی کامل تر آخرین مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است را به اشتراک میزاریم. نام مقاله *متاآنالیز درباره اثربخشی ضدمیکروبی روش‌های مختلف ازن‌زنی در شستشوی محصولات تازه* می باشد که توسط ژورنال معروف و معتبر FOODS به چاپ رسیده است.