تصفیه فاضلاب صنایع غذایی یکی از معضلات بزرگ کارخانجات تولید و بسته‌بندی مواد غذایی است. تصفیه فاضلاب صنعتی همواره با چالش‌ها و نگرانیهایی روبه‌روست. اگر به دقت به این مهم توجه نشود، مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی متعددی را به دنبال خواهد داشت. نتیجه مصرف آب در صنایع غذایی ایجاد فاضلاب است که بر حسب نوع تولید و فرآیند، هم از لحاظ حجم و هم از لحاظ کیفیت از تنوع گسترده ای برخوردار است. کارخانجات صنایع غذایی طیف گسترده ای از کارخانجات را شامل می شود. از آن جمله می‌توان به کارخانجات تولیدی انواع کنسرو، کمپوت، رب گوجه فرنگی، تولید خشکبار و آماده‌سازی حبوبات و سبزیجات خشک، لبنیات، قند و شکر، فراورده های گوشتی، انواع نان و بیسکویت، شیرینی و شکلات، تولید انواع شربت، آبمیوه و نوشیدنی ها، انواع چاشنی (مرباجات، ترشیجات، شوریجات و…) اشاره کرد.
مصارف آب و منابع تولید فاضلاب در صنایع غذایی
در کارخانه‌های مواد غذایی آب در مراحل مختلفی مصرف می‌شود و هر مرحله نوع خاصی از فاضلاب را تولید می‌کند. مهم‌ترین منابع تولید فاضلاب عبارت است از:
1. خنک‌سازی ماشین‌آلات و محصولات
در فرایندهای حرارتی، آب خنک‌کن مصرف شده و پساب ایجاد می‌کند.
2. فرآوری و تولید مواد غذایی
شستشوی مواد اولیه، انتقال، پخت، شربت‌سازی و مراحل مشابه، مقادیر زیادی فاضلاب آلی با BOD و COD بالا تولید می‌کنند.
3. دیگ بخار و سیستم‌های تولید بخار
پساب خطوط بخار معمولاً حاوی رسوبات، مواد شیمیایی و املاح است.
4. فاضلاب بهداشتی و خدماتی
حاصل از شستشوی تجهیزات، نظافت محیط و شستشوی کارکنان.
ماهیت و ترکیبات فاضلاب صنایغ غذایی
انتخاب روش تصفیه فاضلاب صنایع مواد غذایی بسته به نوع ماده‌ی تولیدی و فرآیند تولیدی از لحاظ حجم و کیفیت می‌تواند متنوع باشد. به عنوان مثال مقدار اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی BOD فاضلاب برای صنایع غذایی بین 100 میلی گرم بر لیتر تا بالای 100000 میلی گرم بر لیتر بسته به نوع صنعت متفاوت است. میزان مواد معلق نیاز متغیر است و در مواردی تا حدود 120000 میلی گرم بر لیتر می‌رسد. در بین صنایع مختلف غذایی صنایع کنسرو سازی بیشترین فاضلاب را تولید می‌کند وصنعت نیشکر بالاترین بار مواد معلق را ایجاد می کند.
حضور آلاینده های سمی در جریان فاضلاب از جمله مواردی است که باید در تصفیه فاضلاب صنایع غذایی مهم تلقی شود. این آلاینده ها ممکن است جزء موارد زیر باشند:
- آفت کش‌های حذف شده از مواد خام در طی عملیات شستشو
- حلال‌های استفاده شده برای استخراج هیدروکربورهای پلی آروماتیک ورودی از آب شستشوی رودخانه
- مواد شمیایی گندزدا
- قارچ کش‌های استفاده شده برای تولیدات یا مصرف شده در شستشو
- کانال ها و دیگر تجهیزات و ترکیبات فنلی که به طور طبیعی در مواد اولیه حضور دارند
تحلیل ترکیب پساب صنایع غذایی: بار BOD، COD و چربی‌ها
۱. میزان بالای بار آلی (BOD)
پساب صنایع غذایی معمولاً دارای مقادیر بسیار بالای BOD است که نشان‌دهنده میزان اکسیژن مورد نیاز برای تجزیه بیولوژیکی مواد آلی می‌باشد. به عنوان مثال، فاضلاب کنسروسازی می‌تواند دارای BOD تا 100000 میلی‌گرم بر لیتر باشد. این حجم بالای بار آلی، نیازمند طراحی دقیق و پیش‌بینی ظرفیت پکیج تصفیه است.
۲. تقاضای اکسیژن شیمیایی (COD)
COD یکی از شاخص‌های مهم کیفیت فاضلاب است و نشان‌دهنده کل مواد آلی و معدنی موجود در پساب است که قابلیت اکسید شدن دارند. بالا بودن COD، نشان می‌دهد که تصفیه بیولوژیکی به تنهایی کافی نیست و مراحل شیمیایی تکمیلی نیز باید در پکیج لحاظ شود.
۳. چربی‌ها و ذرات معلق
چربی و روغن موجود در فاضلاب صنایع غذایی می‌تواند عملکرد سیستم‌های تصفیه را کاهش دهد و باعث گرفتگی تجهیزات شود. بنابراین، پیش‌تصفیه شامل چربی‌گیری و جداسازی ذرات معلق، یکی از مراحل کلیدی در پکیج تصفیه فاضلاب است.
روشهای تصفیه فاضلاب صنایع غذایی
همان طور که اشاره شد برای تصفیه فاضلاب روش‌ها و راهکارهای متعددی وجود دارد. این روش‌ها بسته به نوع کارخانجات و صنایع، ابعاد کارخانه و میزان آب مصرف شده و پساب تولیده شده و حتی میزان چربی و روغن و ذرات و خرده‌های حاصل از مواد اولیه می‌تواند بسیار متنوع و گوناگون باشد. به صورت کلی می‌توان این روش‌ها را در سه دسته کلی جای داد:
- روشهای فیزیکی یا مکانیکی تصفیه فاضلاب
- روشهای شیمیایی تصفیه فاضلاب
- روشهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب
هر یک از روشهای تصفیه که در بالا اشاره شد، خود شامل روش‌ها و مراحل مختلفی می‌شود که به صورت خلاصه می‌توان آن‌ها را مشاهده کرد. انتخاب این روش‌ها مستقیماً به نوع صنایع تبدیلی، بسته‌بندی، فراوری یا حتی کشتارگاهی بستگی دارد.
روشهای فیزیکی یا مکانیکی تصفیه فاضلاب
روشهای فیزیکی یا مکانیکی تصفیه فاضلاب صنایع عموماً با هدف جدا کردن قطعات و زوائد حاصل از شستشو و جداسازی مواد اولیه دارد. جلوگیری از ورود این زوائد به فرایند و چرخه‌ی تصفیه کمک می‌کند تا بهره‌وری و کارکرد شیوه‌های به کار گرفته بهبود یابد. این روش‌ها عبارتند از:
- آشغالگیری
- دانه گیری
- شناورسازی
- حوض‌های متعادل ساز
روشهای شیمیایی تصفیه فاضلاب
تصفیه فاضلاب عمدتاً با هدف کمک به تسهیل واکنش‌ها و فرایندهای شیمیایی انجام می‌شود و در واقع جزء اصلی‌ترین بخش‌های فرایند تصفیه محسوب می‌شوند. روشهای شیمیایی متعددی برای تصفیه فاضلاب صنایع وجود دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنظیم pH
- اکسیداسیون مواد آلی مقاوم
- گند زدایی
- انعقاد و لخته سازی
- جذب سطحی مواد آلی محلول و مقاوم
روشهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب
در روشهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب از میکروارگانیسم‌های هوازی و بی‌هوازی برای تصفیه استفاده می‌شود. این موجودات ریز از طریق فعل و انفعالات مختلف، انواع پساب‌ها و ذرات موجود در فاضلاب صنایع غذایی را تجزیه می‌کنند. در نتیجه‌ی این فعل و انفعلات معمولاً میزان قابل توجهی گاز متان تولید می‌شود. در روشهای بیولوژیکی تصفیه فاضلاب بایستی شرایط را به گونه‌ای فراهم کرد که PH آب و سایر عوامل محیطی متناسب با نوع زیست این باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها باشد. برای تصفیه فاضلاب بیولوژیکی دو شکل کلی وجود دارد که عبارتند از:
- هوازی
- بی هوازی
چالش‌های زیست‌محیطی و قانونی در تصفیه فاضلاب صنایع غذایی
۱. آلودگی منابع آب و خاک
فاضلاب صنایع غذایی به دلیل داشتن مقادیر بالای مواد آلی، ذرات معلق، چربی‌ها و آلاینده‌های شیمیایی می‌تواند منابع آب سطحی و زیرزمینی را آلوده کند. ورود مستقیم این پساب‌ها به محیط‌زیست بدون تصفیه مناسب، منجر به رشد جلبک‌ها، کاهش اکسیژن محلول و آسیب به حیات آبزیان می‌شود.
۲. خطرات بهداشتی و سلامت عمومی
پساب‌های صنایع غذایی اگر تصفیه نشوند، می‌توانند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا ایجاد کنند. این موضوع سلامت کارکنان کارخانه و جامعه اطراف را تهدید می‌کند و می‌تواند منجر به شیوع بیماری‌های مرتبط با آب شود.
۳. الزام رعایت استانداردهای قانونی
در اکثر کشورها، قوانین زیست‌محیطی، استانداردهای پساب صنعتی و مقررات سازمان حفاظت محیط زیست، کارخانه‌ها را ملزم به نصب سیستم تصفیه فاضلاب می‌کند. عدم رعایت این قوانین ممکن است شامل جریمه‌های سنگین، تعطیلی موقت یا دائمی کارخانه و آسیب به برند شرکت شود.
پکیج تصفیه فاضلاب صنایع غذایی شمیم شریف
ما در شرکت شمیم شریف بسته به نوع صنایع مواد غذایی پکیج های مختلفی برای تصفیه فاضلاب ارائه می‌کنیم. برخی از مشتریان و همکاران ما از شرکت‌های بزرگ صنایع غذایی هستند که از آن جمله می‌توانیم به عالیس و گلنوش اشاره کنیم. قیمت خرید پکیج تصفیه فاضلاب صنایع غذایی متناسب با ابعاد کارخانه، نوع و میزان پساب‌ها، چرب (نیاز به چربی گیر)یا غیر چرب بودن آن‌ها و مواردی از این قبیل تعیین می‌شوند. برای دریافت مشاوره و آگاهی از شرایط فروش پکیج تصفیه فاضلاب صنایع غذایی شمیم شریف می‌توانید از طرق زیر با کارشناسان ما در تماس باشید:
راه‌های سفارش پکیج تصفیه فاضلاب صنایع غذایی
برای آگاهی از شرح خدمات و محصولات ما از جمله دستگاه آب شیرین کن صنعتی و بهره‌برداری بهتر از انواع پکیج تصفیه فاضلاب صنایع غذایی شمیم شریف، کارشناسان ما آماده هستند تا به طرق مختلف و در مراحل مختلف تصفیه (از راه‌اندازی تصفیه‌خانه تا تعمین قطعات و تعمیر و نگهداری و مشاوره) شما را همراهی کنند. برای تماس با ما می‌توانید از راه‌های زیر اقدام کنید: